3 October Vereeniging

De viering en herdenking
Sinds 1574 wordt jaarlijks op en rondom 3 oktober het ontzet van de Spanjaarden herdacht en de vrijheid gevierd. De viering start op de derde week van september met de binnenkomst van Geuzen over het water naar De Waag. Vele activiteiten volgen in de dagen in aanloop naar Leidens Ontzet: het oefenen van de Koraalliederen, de Historische lezing, een feestmiddag voor mensen met een beperking, bezoeken aan de rust- en verpleeghuizen, Minikoraal en Pleintaptoe. Op 2 oktober opent het Lunapark en de nostalgische kermis en vindt de Seniorenvoorstelling plaats. Daarna wordt er met elkaar hutspot gegeten en start de Jeugdtaptoe. Door heel Leiden treden artiesten op. Op 3 oktober start de viering met het Reveille en Koraalzang en de uitdeling van Haring en Wittebrood. Deze wordt gevolgd door de Herdenkingsdienst die met uitzondering van de oorlogsjaren sinds 1574 ieder jaar in de Pieterskerk gehouden wordt. ’s Middags gaat de Grote Optocht door de stad en zijn er tal van evenementen, zoals straattheater, Kinderplein, warenmarkt, polsstokverspringen en een (besloten) kindervoorstelling in het LUMC. Om 23.00 uur wordt de viering afgesloten met vuurwerk.
 

Beoefenaars en betrokkenen
De organisatie van de herdenking en viering van Leidens Ontzet is sinds 1886 in handen van de 3 October Vereeniging, waarbij er nauw wordt samengewerkt met de gemeente Leiden, buurgemeenten, politie en overige hulpdiensten. Ook wordt er samengewerkt met organisaties in en om Leiden. Aan de organisatie van de viering werken ongeveer 300 mensen mee, daarbij ondersteund door zo’n 3000 mensen, zoals figuranten bij de optocht, leden van de sportverenigingen bij de taptoe en studenten bij het polsstokverspringen.De Viering wordt ieder jaar druk bezocht met zo’n 200.000 bezoekers uit Leiden en ommelanden.
 

Geschiedenis en ontwikkeling
Op 3 oktober 1574 verjoegen de Geuzen van Willem van Oranje de Spaanse troepen en deelden zij haring en wittebrood uit aan de hongerende bevolking. Het feest, Leidens Ontzet, is sindsdien steeds veranderd. Aanvankelijk werd het nog sober gevierd maar na 1823 kwam hier verandering in. In dat jaar riep studentensociëteit Minerva de studenten op om op 3 oktober de vlag uit te hangen en haring en wittebrood uit te delen. Dit gebeurde na het besluit van het stadsbestuur om Leidens Ontzet altijd op zondag te vieren om een vrije dag te sparen. In 1886 werd de 3 October Vereeniging opgericht, waarbij de studentensociëteit Minerva een plek in het bestuur kreeg. Om de herdenking en viering van Leidens Ontzet in 1574 te behouden voor de toekomst betrekt de 3 October Vereeniging actief scholieren van het basis- en middelbare scholen als ook studenten van de Leidse universiteit en Hogeschool Leiden. De collecties van Erfgoed Leiden en Omstreken en van de 3 October Vereeniging worden actief bijgehouden en geactualiseerd. De 3 October Vereeniging initieert en bekostigt wetenschappelijk onderzoek in het kader van de leerstoel Stadsgeschiedenis. Ook wordt samengewerkt met het bedrijfsleven en de universiteit om meer mensen bij de viering te betrekken.